Đưa Đài Loan hướng tới đấu trường Olympic

“Vừa mở màn trận đấu, Huỳnh Tiểu Văn (Huang Hsiao-wen) đã phát huy lợi thế chiều cao của mình, liên tục dùng sải tay dài kiểm soát khoảng cách giữa cả hai, tay trước thăm dò, tay sau tấn công bất ngờ”.
“Huỳnh Tiểu Văn dùng cú đấm thẳng và cú thọc bằng tay trước để dụ đối thủ tiến tới, rồi lập tức tấn công, hiệp đầu tiên có 4 trong 5 trọng tài cho 10 điểm”.
“Nghe lời huấn luyện viên, Huỳnh Tiểu Văn đã vững vàng giành chiến thắng ở hiệp 3 với tỉ số 5 – 0, giành vé vào vòng bán kết”.

Giọng tường thuật đầy xúc động của bình luận viên về trận đấu quyền anh tại Olympic Tokyo 2020 cho biết rằng, vận động viên Huỳnh Tiểu Văn ít nhất cũng sẽ mang về một tấm huy chương đồng kỳ Thế vận hội năm nay. Đây là lần đầu tiên cô tham gia thi đấu tại Olympic mà đã giành được huy chương, viết nên trang sử mới cho bộ môn quyền anh (boxing) của Đài Loan.

Những năm gần đây, bộ môn quyền anh nữ của Đài Loan liên tiếp giành huy chương tại nhiều giải đấu quốc tế. Tại Olympic Tokyo 2020, môn quyền anh nữ được chia làm 5 hạng cân, Đài Loan giành đến 4 vé tham dự. Huỳnh Tiểu Văn nói: “Trước đây trong giới quyền anh châu Á, quả thực không có tên chúng ta trong danh sách những nước mạnh về môn này, nhưng những năm gần đây, nhờ có sự nỗ lực của các vận động viên đi trước như Lâm Uất Đình (Lin Yu-ting), Trần Niệm Cầm (Chen Nien-chin), giờ đây khi nói đến các nước mạnh về boxing nữ tại châu Á, mọi người sẽ nói Trung Quốc, Kazakhstan, Ấn Độ, sau đó sẽ gọi tên Đài Loan”. Để có được thành tích này, các vận động viên đã phải đánh đổi rất nhiều mồ hôi và nước mắt.

Quyền anh giúp cho Huỳnh Tiểu Văn tìm thấy sự tự tin, khi đứng trên võ đài Olympic, cô đã học được cách tận hưởng quá trình thi đấu. (Ảnh: Sở Thể dục thể thao, Bộ Giáo dục cung cấp)

Tập huấn cường độ cao trước thềm Olympic

Trước khi tham gia Olympic, Huỳnh Tiểu Văn đã là vận động viên xếp vị trí số 1 trong danh sách nữ quyền thủ thế giới ở hạng cân 54 kg của Hiệp hội Quyền anh Quốc tế (International Boxing Association, AIBA), nhưng do Olympic Tokyo không tổ chức thi đấu ở hạng cân 54 kg nên Huỳnh Tiểu Văn đã chuyển sang hạng cân 51 kg. Vì vậy, cô đã phải thực hiện kiểm soát cân nặng, đối với một người có chiều cao 177 cm như cô mà nói, “đây thực sự là một việc rất khó khăn”.

Cô nói: “Trước đây thường là hai tuần trước khi thi đấu mới bắt đầu giảm cân, như thế thì không cần phải mệt mỏi và nhịn đói lâu ngày, nhưng làm vậy thì trạng thái sức khoẻ sẽ không ổn, khi thi đấu cũng không thể phát huy đến mức tốt nhất”. Thế nên bắt đầu từ tháng 12 năm 2020, Huỳnh Tiểu Văn đã phối hợp với sự hướng dẫn của Tiểu ban Khoa học Vận động và chuyên gia dinh dưỡng tại Trung tâm tập huấn Thể thao Quốc gia, mỗi tháng giảm một kilogram, giúp cơ thể vừa đáp ứng được cường độ tập luyện, vừa duy trì sức chiến đấu cao.

Kiểm soát cân nặng chỉ là ngưỡng cửa đầu tiên, khoảng 3 đến 4 tuần trước khi thi đấu mới là giai đoạn tập luyện với cường độ cao nhất. Trong một tháng này, huấn luyện viên Lưu Tông Thái (Liu Tsung-tai) tập trung vào việc nâng cao cường độ luyện tập, buổi sáng là bài tập thể lực cơ bản, buổi chiều thì tiến hành tập đối kháng. Trận đấu chính thức chỉ có 3 hiệp, mỗi hiệp 3 phút, nhưng huấn luyện viên Lưu Tông Thái cho rằng, lượng tập luyện nhất định phải nhiều hơn 3 hiệp theo cấp số nhân, như vậy mới trụ nổi trong trận đấu thực sự. Vì vậy, vài tuần trước khi diễn ra giải đấu, mỗi tuần phải tập 4 ngày và số hiệp sẽ tăng dần từng ngày. Ngoài ra còn tiến hành mô phỏng đối thủ hoặc mô phỏng tình huống,  điều chỉnh những chi tiết như lực đấm, bước chân, tư thế, tốc độ, v.v...

Đến hai tuần trước khi thi đấu thì tập trung rèn luyện thuần thục các kỹ thuật. Theo thông tin của Tiểu ban Khoa học vận động, xác suất gặp phải đối thủ thuận tay trái của Huỳnh Tiểu Văn là rất cao, vì thế nên huấn luyện viên Lưu Tông Thái sớm đã nhắm sẵn bạn tập cho cô, mô phỏng cách đánh của đối thủ để Huỳnh Tiểu Văn có thể thích ứng trước với các đối thủ khác nhau.

Chính quá trình tập huấn đầy gian khổ như thế đã giúp cho Huỳnh Tiểu Văn có thể bước lên võ đài quốc tế. Trên cánh tay phải của cô có xăm rất nhiều hình ảnh bắt mắt, hình xăm đầu tiên là hình “Đài Loan”, bởi vì cô hy vọng mỗi một đòn mà cô tung ra đều khiến cho người khác biết rằng cô đến từ Đài Loan, còn hình xăm phía trên xương quai xanh của cô là dòng chữ “Boxer girl, remember why you started (Cô gái đấm bốc, hãy nhớ vì sao mình bắt đầu)”. Đây là món quà mà cha của Huỳnh Tiểu Văn – một nghệ sĩ xăm hình, tặng cho cô, nhắc nhở cô rằng “đừng bao giờ quên hoài bão thuở ban đầu của mình”.

Bước xuống võ đài, Huỳnh Tiểu Văn là một cô gái xinh đẹp và thân thiện.

Tự tin hơn nhờ có boxing

Con đường đến với bộ môn quyền anh của Huỳnh Tiểu Văn được mở ra khi gặp huấn luyện viên Lưu Tông Thái ở trường Trung học cơ sở Lan Châu (Lan-Zhou Junior High School). Khi Huỳnh Tiểu Văn còn nhỏ, bố mẹ đã ly dị, tuổi thơ của cô là chuỗi tháng ngày vắng bóng cha, cô lớn lên trong sự nuôi dưỡng của ông nội. Huỳnh Tiểu Văn từng là một người rất tự ti nhưng boxing đã vun đắp sự tự tin cho cô, “cảm giác thắng cuộc khi trọng tài giơ cánh tay của bạn lên, bản thân tôi cảm thấy những nỗ lực của mình đã nhận được sự khẳng định”.

Kể về ấn tượng lần đầu gặp Huỳnh Tiểu Văn, ông Lưu Tông Thái nói, “Cô bé này có chiều cao khá tốt (Huỳnh Tiểu Văn cao 1m66 khi còn đang học trung học cơ sở), nhưng điều kiện thì vẫn chưa tốt lắm, vì nhỏ người quá”. Tuy vậy, sau khi quan sát thêm, “Sức bền và khả năng chịu đựng khổ cực của cô bé rất tốt. Ví dụ như những bài tập cơ bản nhất là chạy bộ và đấm bao cát, dù cho mệt mỏi cỡ nào, Huỳnh Tiểu Văn cũng sẽ hoàn thành bài tập mà tôi giao cho”.

“Cô bé thuộc dạng võ sĩ cự ly, tốc độ và kỹ thuật”, ông Lưu Tông Thái nói. Huỳnh Tiểu Văn có ưu thế về chiều cao, có thể giữ đối thủ ở khoảng cách tầm xa; sức lực ở tầm trung nhưng có thể dùng tốc độ để bù trừ, còn kỹ thuật tốt là nhờ được rèn luyện nền tảng vững chắc từ khi còn học trung học cơ sở, “cộng thêm tính kỷ luật, tự giác của cô bé”. Huỳnh Tiểu Văn luôn luôn là người đến sân tập từ sớm, chính tính tự giác cao như thế đã tạo nên một vận động viên giành huy chương Olympic.

Huỳnh Tiểu Văn mang về tấm huy chương đồng Olympic đầu tiên cho lịch sử quyền anh Đài Loan. (Ảnh: Sở Thể dục thể thao, Bộ Giáo dục cung cấp)

Tận hưởng quá trình thi đấu

Từng là một người rất xem trọng thắng thua, dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Lưu Tông Thái, Huỳnh Tiểu Văn đã biết tận hưởng thú vui khi tập quyền anh.

Có lần Huỳnh Tiểu Văn phải đối đầu với tuyển thủ đoạt huy chương bạc tại Olympic. Buổi tối trước ngày thi đấu, huấn luyện viên Lưu Tông Thái gửi tin nhắn cho cô rằng: “Muốn trở thành một tuyển thủ vững vàng thì nhất định phải tin tưởng vào bản thân mình, khẳng định bản thân. Thầy tin em”. Kết quả, Huỳnh Tiểu Văn đã thua trận đấu đó nhưng cô bày tỏ, “Tôi đã tận hưởng quá trình thi đấu, đó là một đối thủ đáng gờm nhưng tôi có thể đánh tay đôi với cô ấy và cũng đã phát huy năng lực của mình, thậm chí còn nhận được hai điểm 10 trong hiệp 3. Đó là sự khẳng định của trọng tài dành cho tôi”.

Trong một trận thi đấu mang tính quyết định tại Olympic Tokyo, Huỳnh Tiểu Văn đã gặp tuyển thủ Thổ Nhĩ Kỳ Buse Naz Cakiroglu, vận động viên hạt giống hàng đầu tại Olympic lần này và cũng là Quán quân giải Vô địch châu Âu, “Tôi đã từng thấy thực lực của cô ấy ở giải đấu trước đây, lúc đó tôi đã rất muốn được đấu với cô ấy xem sao, cảm thấy bản thân chắc là ‘được’. Tôi nhận thấy khí chất toát ra từ cô ấy khi đứng trên võ đài là thứ mà tôi có thể học hỏi”. Huỳnh Tiểu Văn ghi nhớ lời dạy của huấn luyện viên: “Quá trình quan trọng hơn kết quả, thất bại cho ta thấy được mặt yếu kém của bản thân, vì thế nên sửa đổi và giúp bản thân trở nên tốt hơn” và ông cũng đã tiếp tục đi cùng với Huỳnh Tiểu Văn trên con đường boxing của cô.

Huấn luyện viên là người cha thứ hai

Sau khi giành được huy chương tại Olympic, vừa hay là dịp Ngày của Cha. Huỳnh Tiểu Văn đã viết lời cảm ơn trên trang Facebook cho người cha thứ hai của mình – Huấn luyện viên Lưu Tông Thái.

Cô nói, “Nếu như không có ông, tôi nghĩ có lẽ mình sẽ luôn muốn rời khỏi giới quyền anh”. Chính huấn luyện viên Lưu Tông Thái là người đã không quản ngại phiền hà để đưa cô quay trở lại võ đài và nói với cô rằng, phải vững vàng, tin tưởng bản thân.

Khi lên lớp 10, Huỳnh Tiểu Văn đã thua một trận đấu với khoảng cách 1 điểm, đây là một cú sốc rất lớn đối với người gần như là bất khả chiến bại khi gặp đối thủ cùng cấp độ ở thời cấp THCS như Huỳnh Tiểu Văn. Trong suốt gần một năm, cô đã trốn chạy khỏi sân tập, trốn chạy khỏi võ đài, chính huấn luyện viên Lưu Tông Thái đã tìm cô về, yêu cầu cô quay trở lại sân tập, tham gia tuyển chọn vào đội tuyển quốc gia. Năm 2013, cô thuận lợi gia nhập đội tuyển, từ đó cuộc đời bước sang trang mới.

Huấn luyện viên Lưu Tông Thái cũng là người quan tâm đến cô nhất. Năm 2018, Huỳnh Tiểu Văn tham gia Đại hội Thể thao châu Á diễn ra tại Jakarta (Indonesia), khi thi đấu hiệp thứ 3 trong trận giành vé vào bán kết, xương bàn chân phải của cô bị nứt, nữ võ sĩ đã phải cố chịu đau để hoàn thành trận đấu và lọt vào vòng bán kết, giành được huy chương đồng. Sau khi cân nhắc tình hình sức khỏe của tuyển thủ, huấn luyện viên Lưu Tông Thái đã quyết định bỏ cơ hội giành huy chương vàng. “Huấn luyện viên cảm thấy tôi còn trẻ, có thể cố gắng ở lần sau, ông thật lòng suy nghĩ cho tương lai vận động viên của tôi sau này. Nếu hôm đó ông ấy không đưa ra quyết định như thế thì liệu bây giờ tôi còn có thể thi đấu tại Olympic không?”, Huỳnh Tiểu Văn hồi tưởng. Nghỉ ngơi sau chấn thương suốt nửa năm, huấn luyện viên Lưu Tông Thái luôn ở bên cạnh Huỳnh Tiểu Văn, cùng cô luyện tập hồi phục chức năng, mọi thứ bắt đầu từ con số 0, tìm lại những gì đã mất. Một năm sau, năm 2019, Huỳnh Tiểu Văn quay trở lại võ đài và mang về huy chương vàng tại giải Vô địch Quyền anh nữ Thế giới tổ chức tại Nga.

Đứng một mình trên võ đài, giữa những âm thanh hỗn tạp, Huỳnh Tiểu Văn vẫn có thể nghe thấy lời chỉ dẫn quan trọng của huấn luyện viên và lập tức ra đòn. Đây chính là sự ăn ý giữa hai thầy trò, mỗi một trận đấu đều là sự nỗ lực chung của cả hai.

Chuẩn bị cho năm 2024

Tại Olympic lần này, hai thầy trò Huỳnh Tiểu Văn và Lưu Tông Thái đều nói rằng sự hỗ trợ từ Kế hoạch vàng của Sở Thể dục thể thao trực thuộc Bộ Giáo dục là rất lớn. Thứ nhất là có chuyên viên riêng hỗ trợ tức thời trong việc phòng tránh chấn thương, thứ hai là có sự hỗ trợ từ bạn tập. Muốn tìm được một bạn tập có thể theo kịp cường độ và mức độ tập luyện của Huỳnh Tiểu Văn là việc không hề dễ dàng. Huấn luyện viên Lưu Tông Thái đã phải nhờ đến tuyển thủ của đội nam đến để tập cùng cô. Và theo thông tin về đối thủ, những vận động viên tham gia cùng hạng cân 51 kg với Huỳnh Tiểu Văn đa số đều thuận tay trái nên Kế hoạch vàng đã cung cấp cơ hội tập luyện tại nước ngoài để cô có cơ hội đấu tập với những đối thủ khác nhau, tích lũy kinh nghiệm thi đấu.

Nhớ lại thời kỳ còn là tuyển thủ, huấn luyện viên Lưu Tông Thái cho biết, cách rèn luyện của ông phải nói là vô cùng truyền thống. “Luyện thể chất thì nhiều nhưng kỹ thuật thì không đủ, loại hình tập huấn cũng rất sơ sài, như vậy tuyển thủ dễ bị thương và càng tập thì càng mất sức”. Huấn luyện viên giải thích rằng phương pháp tập truyền thống không phải là không quan trọng, nhưng nếu muốn giành huy chương tại giải đấu quốc tế ngày nay thì nó chỉ nên chiếm tỉ lệ 30%, 70% còn lại là nên tập thực tiễn các kỹ thuật hiện đại. Trong giai đoạn chuẩn bị cho Olympic Tokyo, nhờ có sự phân tích chuyên môn của Tiểu ban Khoa học Vận động, ví dụ như số lần đối thủ tấn công phần bụng hoặc chủ động ra đòn trong một hiệp đấu, hay hướng ra đòn và thói quen ra đòn, dùng phân tích dữ liệu lớn để đúc kết ra chiến thuật phù hợp nhằm ứng phó với cách đánh của các tuyển thủ khác nhau và cũng tăng thêm sự tự tin cho vận động viên.

Sau khi trở về từ Olympic Tokyo và nghỉ ngơi một thời gian, Huỳnh Tiểu Văn đã nhanh chóng quay lại với việc tập luyện, tham gia thi đấu tại Đại hội Thể thao Toàn quốc diễn ra vào tháng 10, chuẩn bị cho Đại hội Thể thao châu Á năm 2022, đồng thời còn đặt mục tiêu hướng đến Olympic Paris 2024.

“Em đã làm được, làm rất tốt”. Đây là câu nói mà huấn luyện viên Lưu Tông Thái dành cho Huỳnh Tiểu Văn và cũng là lời cổ vũ của tất cả mọi người dành cho nữ võ sĩ trẻ này.